Heb je jezelf wel eens afgevraagd waarom je nou zoveel porno kijkt? Je kan de redenen tot het gebruik van porno onderverdelen in 3 verschillende niveau’s: oorzaken, aanleidingen en prikkels. Het grootste onderscheid ligt hierbij in de tijdspanne waarop ze plaatsvinden. Deze onderverdeling is nuttig omdat het je zo ook je pornogebruik op 3 niveau’s kan aanpakken.
Oorzaak: waaruit is je pornogebruik ontstaan?
Vrwijel iedereen wordt vroeger of later in zijn leven geconfronteerd met porno. Op de ene persoon heeft dit maar weinig impact, maar voor de ander kan dit al snel leiden tot overmatig gebruik. Wat maakt dan dat verschil? Waarom gaan sommige mensen meer porno kijken dan goed voor ze is?
Iedereen zit anders in elkaar en maakt andere dingen mee in het leven. Als jij nooit echt iets ingrijpends hebt meegemaakt, je hebt een fijne sociale omgeving, het gaat goed op school of werk en je hebt mooie toekomstplannen, dan is de kans klein dat porno een grote rol in je leven gaat spelen. Maar zit je niet zo lekker in je vel, heb je te kampen met moeilijke situaties, weet je niet waar je naartoe gaat in het leven of heb je moeite met sociale contacten, dan is er een veel grotere kans dat porno grip op je krijgt.
De oorzaken van pornogebruik zijn dus echt die omstandigheden in je leven die er initieel voor hebben gezorgd dat je in een cyclus bent terechtgekomen waarin je steeds meer porno bent gaan gebruiken. Soms kan dit ook simpelweg ontstaan uit een gezonde seksuele nieuwsgierigheid in combinatie met het verslavende effect dat porno nou eenmaal heeft. Maar in de meeste gevallen speelt er toch wel iets wat het pornogebruik in eerste instantie heeft gevoed.
Vaak speelt er een combinatie van dominante en minder dominante oorzaken voor overmatig pornogebruik die ook weer met elkaar zijn verweven, zoals bijvoorbeeld een ingrijpende gebeurtenis in iemands verleden, een behoefte aan afleiding van moeilijke gevoelens en moeite hebben met intimiteit. Om ook blijvend te kunnen stoppen met porno is het noodzakelijk om deze oorzaken te begrijpen en hier stapje voor stapje aan te gaan werken.
Je kan de verschillende niveau’s van je overmatige pornogebruik zien als een boom: De wortels (oorzaken) voeden de stam en takken (aanleidingen), die op hun beurt weer het blad laten groeien (prikkels).
Aanleiding: welke situaties leiden meestal tot pornogebruik?
Waar de oorzaaken om porno te kijken vaak in het verleden liggen of als het ware constant op de achtergrond aanwezig zijn, is een aanleiding iets wat speelt op de kortere termijn en een periode van uren, dagen, weken of maanden aanhoud. Zelfs als je voornaamste oorzaak om porno te kijken de omgang met constante pijn uit het verleden is, dan speelt er nog van alles in je leven wat het makkelijker of juist moeilijker maakt om met die pijn om te gaan en de drempel om porno te kijken verhoogd of juist verlaagd. Zo kan het zijn dat je voor je werk een aantal dagen naar het buitenland moet en meerdere nachten in een hotel slaapt. De spanning van de werkzaamheden in combinatie met de eenzaamheid en gelegenheid tot pornokijken in het hotel, kan een sterke aanleiding zijn om dan porno te gaan kijken.
In onderstaande lijst vind je een aantal veel voorkomende aanleidingen om porno te kijken
- Een dag of periode alleen thuis zijn
- Een slapeloze nacht
- Je relatie met je partner is door jou of de ander beëindigd
- Een aantal dagen of weken werkbezoek
- Een sterke teleurstelling omdat iets niet doorgaat of dat je iets niet krijgt
- Een blessure
- Een avond of weekend veel drinken of blowen
- Periode van spanning door intensief gezinsleven
- Een bepaald dag(deel) van de week
- Een familieweekend of -vakantie
- Een periode van verhoogde spanning op het werk of school
Als je je bewust wordt van de aanleidingen van jouw pornogebruik, dan kan je hiermee vaak wel meer dan 50% van je pornogebruik mee wegnemen. Het mooie is namelijk dat veel excessief pornogebruikers vaak maar een aantal dominante veelvoorkomende aanleidingen hebben voor hun pornogebruik waarop makkelijk te anticiperen is. Als je bijvoorbeeld weet dat je vooral op vrijdagavond na een drukke werkweek als iedereen in huis naar bed is porno kijkt dan zijn er verschillende manieren om te voorkomen dat je in die situatie terechtkomt. Je kan zo’n situatie dan voor een bepaalde periode helemaal vermijden of je kan andere maatregelen nemen om een terugval te voorkomen. Een sleutel hierbij is om te begrijpen welke specifieke prikkels op deze momenten een rol spelen. Wat prikkels zijn, lees je hieronder.
Prikkel: waardoor krijg jij een directe aandrang om porno te kijken?
De hierboven besproken oorzaken en aanleidingen zijn dus de factoren die ervoor zorgen dat je over het algemeen vatbaar bent voor pornogebruik en dat je met regelmaat porno kijkt. Je zal echter ook geregeld meemaken dat je helemaal niet aan porno denkt, maar van het ene op het andere moment ineens een hele sterke aandrang krijgt om porno te gaan kijken. Vaak lijkt dit totaal onverwachts en lijkt er ook helemaal geen aanleiding voor te zijn. Zo’n plotselinge sterke behoefte aan porno wordt vrijwel altijd veroorzaakt door iets wat je associeert met porno en wordt een ‘prikkel’ genoemd: een waarneming die leidt tot een reactie of in dit geval seksuele opwinding en/of een sterke behoefte om porno te kijken.
Deze prikkels kunnen van seksuele oorsprong zijn, zoals het zien van seksueel prikkelende beelden op TV of je telefoon of het zien van een aantrekkelijk persoon op straat of in het zwembad, maar ze kunnen ook van niet-seksuele oorsprong zijn. Dit soort prikkels zijn meestal gebeurtenissen die je associeert met je pornogebruik omdat het gaat om handelingen of situaties die in het verleden vaak samenvielen met pornokijken. Denk bijvoorbeeld aan het openen van je laptop, het sluiten van de gordijnen of zelf een bepaalde geur van een luchtverfrisser in een ruimte waarin je meestal porno keek. Het kan dus zijn dat je helemaal geen behoefte hebt aan porno, maar zomaar iets hoort, ziet of ruikt en ineens vrijwel automatisch in je ‘ik-kijk-nu-porno’ modus zit en zonder erover na te denken je telefoon pakt en porno zit te kijken. Ook bepaalde gevoelens kunnen een niet-seksuele prikkel zijn. Denk dan aan bijvoorbeeld verveling, boosheid, angst
Je zal gemerkt hebben dat de omgang met moeilijke gevoelens terug komt bij zowel de oorzaken, de aanleidingen en de prikkels. Toch is er duidelijk onderscheid:
- Bij de oorzaken gaat het dan om het niet goed om kunnen gaan met moeilijke gevoelens in het algemeen, eventueel door iets wat je hebt meegemaakt in het verleden.
- Bij aanleidingen gaat het in dat geval om situaties of periodes waarin je veel te maken krijgt met deze gevoelens. Dat zijn dan bijvoorbeeld periodes met verhoogde spanning
- Bij prikkels gaat het om de directe ervaring. Je neemt iets waar en dat leidt meteen tot een grote behoefte aan porno.
Prikkels tot het kijken van porno spelen zich dus vooral af in een hele korte tijdsspanne. In het geval van prikkels is het dan ook vooral belangrijk om je bewust te zijn van het plaatsvinden van een prikkel, zodat je weet dat je geprikkeld wordt en waardoor. Je schept dan als het ware ruimte tussen waarneming en actie. V
Voor zowel de oorzaken, aanleidingen en prikkels, is de eerste stap de bewustwording. Het is essentieel dat je de tijd neemt om grondig te onderzoeken wat de dominante oorzaken, aanleidingen en prikkels achter je pornogebruik zijn. Als je deze stap overslaat, dan zal vroeger of later verrast worden door de omstandigheden en dan ligt een terugval op de loer. Als je hierbij wel wat hulp kan gebruiken, neem dan eens contact met me op. Een intakegesprek is altijd gratis en vrijblijvend en kan zowel via (video)bellen als via de mail of chat. Je kan hiervoor ook de zelfhulpgids gebruiken. De gids neemt je mee in het proces van zelfonderzoek en helpt je om je oorzaken, aanleidingen en prikkels te identificeren, zodat je een handvat hebt om je pornogebruik aan te pakken.
If you know the enemy and know yourself you need not fear the results of a hundred battles.
Sun Tzu