Pornokijken is geen noodzakelijke behoefte
Dit is misschien een hele logische stelling, maar laat het wel even op je inwerken: porno is geen natuurlijke of noodzakelijke behoefte. Je hebt porno niet nodig om te (over)leven. Toch hebben veel mensen wel het gevoel dat ze porno nodig hebben. Porno heeft een functie in hun leven: ze hebben porno onderdeel gemaakt van hun functioneren en lukt het ze niet om effectief te leven zonder porno. Dit geldt misschien ook wel voor jou. Zonder die vaste plaats van porno om jou te ondersteunen, lijkt het alsof je je niet staande kan houden. Hier sta je in het dagelijks leven waarschijnljik niet zo bij stil, maar als je uitzoomt kan je hier misschien iets in herkennen.
Porno als onderdeel van je functioneren
Maar hoe zit dat dan? Pornokijken is toch gewoon iets wat je doet omdat je daar zin in hebt? Pornokijken is ontzettend aantrekkelijk en kan een hele fijne bezigheid zijn. Als je lekker in je vel zit en je voelt een natuurlijke behoefte of nieuwsgierigheid om porno te kijken dan kan dat ook gewoon zo zijn. Het gaat dan eerder om een seksuele behoefte. Echter in de meeste gevallen, en dan heb ik het over regelmatig of overmatig porno kijken, is er een andere reden om dat scherm voor je neus te houden en bewust of min of meer onbewust bepaalde beelden op te zoeken. In 80% van de gevallen is de functie van porno het afsluiten van je gevoelens, gedachtes of bepaalde situaties om de tijd door te komen. Het kan zijn dat je nooit echt goed hebt geleerd om te gaan met ongewenste situaties of gevoelens. Maar het kan ook zijn dat je al geruime tijd in een hele moeilijke situatie zit of in het verleden iets hebt meegemaakt wat je nooit goed hebt verwerkt of een plek hebt gegeven. Gerelateerd of ongerelateerd aan mentale of emotionele afsluiting kan je aan verschillende functies denken. Dit kan dus seksueel zijn, zoals een verrijking van je seksleven die wel of niet uit de hand is gelopen of het opgewonden kunnen raken voor seks met een partner. Echter denk ook aan bijvoorbeeld jezelf assertiever of energieker voelen, bij de groep willen horen, stoom af te blazen na een lange dag werken, seksuele spanning kwijtraken, voorkomen dat je ontwenningsverschijnselen krijgt, in slaap kunnen vallen, enzovoorts. In alle gevallen heb je eigenlijk geen goed alternatief voor porno om het leven dat je leeft te kunnen blijven volhouden, zonder dat je echt iets essentieels verandert. Bedenk overigens dat hetzelfde kan gelden voor masturbatie en seksuele fantasien zonder porno.
Verschil tussen oorzaak en functie: een zienswijze
Met het bespreken van de functies van porno schurk ik natuurlijk sterk aan tegen de ‘oorzaken van pornogebruik’. Er zit dan ook veel overlap tussen beide definities, maar waar de oorzaken echt gaan over de oorsprong van je pornogebruik, is de functie echt de stap die daar op volgt en gaat om je huidige situatie. Van de functie ‘omgang met stress’ is de oorzaak bijvoorbeeld ‘het niet hebben leren omgaan met stress’ en/of ‘het in een situatie zitten die al lange tijd onhoudbaar is’. Het is belangrijk om zowel naar de functie van porno in je leven te kijken als naar de oorzaken. Soms zijn ze hetzelfde, maar soms levert dit je net de extra informatie die je nodig hebt voor goed zelfinzicht. In beide gevallen is het aan te raden om zelfmonitoring te doen of de inzichten en oefeningen in het ‘werkboek Control-P‘ te doorlopen.
Hoe weet je of porno een bepaalde functie heeft?
Porno heeft een functie anders dan seksualiteit, als je:
- Vaak of overmatig porno gebruikt
- Je dit vooral doet als je niet goed in je vel zit
- Je duidelijk een situatie probeert te vermijden
- Stoom afblaast met porno
- Porno kijkt op momenten waar het eigenlijk niet kan of waar en wanneer je ook geens seks zou hebben
- Als je achteraf spijt hebt, terwijl je dit niet ervaart met seks
- Je het eigenlijk niet wilt, maar toch doet